بررسی کارکردِ احساسِ کرامتِنفس در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی
کد مقاله : 1156-CIPSH
نویسندگان:
محمد شهریاری *
مدیر دفتر مطالعات فرهنگی اجتماعی/دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب
چکیده مقاله:
این مقاله با هدفِ بررسی کارکردِ احساسِ کرامتِنفس در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و به طور خاص پیشگیری از مفاسد اخلاقی نگارش شده است. برای دریافت معنا و مقصود روایات دربردارنده این مفهوم و شناسایی مفاهیم مرتبط با آن، از فقه الحدیث به مثابه یک روش پژوهش و نیز از روش استنتاج به اقتضاء استفاده شده است. یافتههای پژوهش مبیِّن آن است که احساس کرامتنفس که حَسب نوعی تحول بینش درباره مبداء الهی انسان و حقیقت وجودی او و نیز خودشناسی در انسان فعلیت مییابد، به عنوان یک محرِّک و عاملی انگیزشی درونی موثر در سلوک اخلاقی و پیشگیری از آسیبهای اخلاقی و اجتماعی عمل میکند. انسانی که احساس شرافت و بزرگواری میکند در ملازمت حبّ نفس و حبّ کمال نفس(که اموری فطریاند) با اموری که سبب پستی و فرومایگی و خواری نفسِ انسان است؛ احساس ناسازگاری نموده و از آنها اجتناب میکند. به علاوه، احساسِ کرامتنفس از عوامل برانگیختن صفت حیا در انسان است که کارکردهای بسیار ویژهای در تن ندادن انسان به رذایل اخلاقی و رفتارهای زشت و ناپسند دارد. در مقابل احساس پستی، فرومایگی و خواریِ نفس، زمینهساز ارتکاب شرارتها و تن دادن به حقارتها و رذایل است. پشتوانه و تضمین کنندۀ بروز و ظهور کارکرد احساس کرامتنفس در پیشگیری از آسیبهای اخلاقی و اجتماعی این است که این فرآیند، جامع مقدمات و مبادی ادراکی و تحریکی برای تحقق رفتار انسان و مبتنی بر انگیزههای درونی در تحقق کنش انسان است.
کلیدواژگان:
کرامت، احساسِ کرامتِنفس، خودشناسی، حیا، اخلاق، آسیبهای اجتماعی